तोंडली लागवड: आधुनिक आणि यशस्वी शेतीचा मार्ग
तोंडली लागवड (Tondli / Snake Gourd) हा कमी जागेत आणि कमी खर्चात जास्त उत्पन्न देणारा पिक आहे. या लेखात आम्ही हवामान, जमीन, लागवडीची पद्धत, जिने आणि अत्याधुनिक तंत्रज्ञान वापरून कसा नफा वाढवता येईल हे सविस्तर सांगणार आहोत.
1. तोंडली लागवडीसाठी योग्य हवामान आणि जमीन
- हवामान: 20°C ते 35°C मध्ययम तापमान हे आदर्श. कडक थंडी हानिकारक.
- जमीन: चांगला निचरा असणारी, मध्यम ते भारी पोत. pH 6.0–7.0 उत्तम.
2. जमिनीची पूर्वमशागत आणि लागवड पद्धत
लागवडपूर्वी जमीन 2–3 वेळा नांगरून भुसभुशीत करावी. शेणखत किंवा कंपोस्ट मिसळल्यास मातीची सुपीकता वाढते.
- लागवड: पावसाळ्याच्या सुरुवातीला (जून–जुलै) किंवा हिवाळ्यात (ऑक्टोबर–नोव्हेंबर).
- चर खोदण्याचे माप: रुंदी 60 सेमी, खोली 30 सेमी.
- मंडप पद्धत (Mandap method) वापरावी — वेलींना आधार मिळतो आणि फळांची गुणवत्ता सुधरते.
3. जातींची निवड आणि बियाणे प्रक्रिया
सुधारित जाती जसे की टी-शर्ट (T-Shirt), गोमा (Goma) किंवा स्थानिक खोलजाती (Konkan Krishi Vidyapeeth ने विकसित) वापरा. बियाणे रोपणापूर्वी Captan किंवा Thiram ने प्रक्रिया करा.
4. सिंचन व्यवस्थापन
लागवडीनंतर त्वरीत पाणी द्या. वाढीच्या काळात आणि फळे येताना नियमित पाणीपुरवठा महत्वाचा आहे. ठिबक सिंचन (drip irrigation) वापरल्यास पाणी बचत आणि उत्पादन वाढते.
5. खत आणि पोषण व्यवस्थापन
जमीन तयार करताना प्रति एकर 10 टन कुजलेले शेणखत मिसळा. सामान्य प्रमाणे प्रति एकर 40kg N, 25kg P, 25kg K चा वापर करा, पण माती परीक्षणानुसार प्रमाण बदला.
6. रोग आणि कीड नियंत्रण
- पानावरील ठिपके (Leaf spot): Mancozeb किंवा Carbendazim फवारणी करा.
- फळमाशी (Fruit fly): फळमाशीसाठी सापळे व बायोपेस्टिसाइड्स प्रभावी.
7. काढणी आणि उत्पन्न
लागवडीनंतर 45–50 दिवसांनी फळे काढणीसाठी तयार होतात. मंडप पद्धतीने प्रति एकर 10–15 टन उत्पादन मिळू शकते.
टीप: नेहमी स्थानिक कृषी विद्यापीठाचे सल्ले आणि माती परीक्षण अवलंबा — त्यामुळे खर्च आणि खतांचे प्रमाण अचूक ठरतात.
FAQ — उपयोगी प्रश्न (Structured Data साठी सज्ज)
तोंडली लागवड कधी करावी?
पावसाळ्याच्या सुरुवातीला (जून–जुलै) किंवा हिवाळ्यात (ऑक्टोबर–नोव्हेंबर) लागवड करा.
प्रत्येक एकराचे अपेक्षित उत्पन्न किती?
मंडप पद्धतीने 10–15 टन प्रति एकरपर्यंत उत्पादन मिळू शकते.
कोई टिप्पणी नहीं:
एक टिप्पणी भेजें